معرفی شهر

شهرستان خمین، جنوبی‌ترین شهرستان استان مرکزی که از شمال به شهرستان اراک و شازند، از مشرق به محلات، از جنوب به گلپایگان و از مغرب به الیگودرز محــدود است. شـــــــهرستان خمین 2267 کیلومترمربع مساحت داشته که این رقم7/7درصد مساحت کل استان مرکزی می‌باشد. بر اساس سرشماری نفوس و مســـــــــکن سال 1395، جمعیت شهر خمین یکـصد و پنج هزار نفر برآورد شده است. خمین تقریباً در مرکز کشور قرار گرفته و از خصــوصیات اقلیمی مختلف تأثیر پذیرفته به طوری که آب‌و‌هوای معتدل کوهستانی، زمسـتان‌های سرد و تابستان‌های معتدل بر آن حاکم است. بر اساس آخرین تقســــــیمات کشـــــوری این شــــــــهرستان دارای 2 نقطه شــــــــــــهری(خمین) و (قورچی باشی) و2 بخش و 7 دهـــــــســـــــتان به نام های آشـــــــناخور، چهارچشـــــــمه، حمزه‌‌لو، خرمدشت، رستاق، صالحان و گله‌زن بوده است.

خمین بعد از اراک متراکم ترین شــــــــهر استان محسوب می شود. مرکز این شهرستان؛ خمین و در 50 درجه و 5 دقیقه طول شرقی تا 33 درجه و 43 دقیقه عرض شــــــــــمالی در ارتفاع 1815 متری از سطح دریا قرار گرفته است.

از ارتفاعات آن می‌توان به بوجه، هفت‌سواران، الوند و انگشت‌لیس اشاره کرد. زبان و لهـــجه رایج منطقه؛ فارسی و در قسمت‌هایی لری و ترکی می‌باشد. سوغات این شـــــــــهرستان محصولات لبنی، باغی و عســــــل است. غالب فعالیت‌های اقتـــــصادی ساکنین آن دامپروری،کشاورزی و صنعت است. این شهرستان مرکز پرورش اندیشمندان، شعرا و سیاستمداران بزرگی محســـــــــوب می‌شود که حضرت امام خمینی(ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی بزرگترین ایشان می‌باشد.

موقعیت خاص طبیعی و جغرافیایی، آب‌و‌هوای معتدل کوهستانی را به ســــــاکنین شهرستان خمین ارزانی داشته است. به صورتی که درجه حرارت متوســط روزانه در طول سال بین 10 تا 15 درجه سانتی‌گراد بوده و میزان گرما در گرمترین فصل سال به ندرت از 35 درجه سانتی‌گراد تجاوز میکند. میزان متوسط بارندگی سالیــــانه در خمین بین 300 تا 400 میلی‌متر است که متاســـــفانه در سال‌های اخیر کاهــــــش چشم‌گیری داشته است.

در جنوب شهر خمین کوه مخروطی شکلی وجـود دارد که به بوجه شهرت یافته است. این کوه مشرف به شهر خمین بوده و توسعه شـهر تا دامنه‌های آن پیشرفته است. برای مردم خمین، بوجه فقط یک کوه نیست، بلکه مکانی برای بروز برخی رفتارهای فرهنگی آنهاست. به طوری که داستان‌ها و مراسم خاصی برای آن وجود دارد. علاوه بر کوه بوجه در شهر خمین، تفرجگاه و چشم‌اندازهای طبـیعی دیگری در سایر مناطق شهرستان وجود دارد که علاقه‌مـــندان به طبیـــعت را چه از اهالی شهرستان و چه افرادی را که بصــــورت عبوری از این مناطق می‌گذرند، به خود جذب میکند. برخی از این مناطق عبارتند از کوه هفت سواران، ســــد فرنق، سد آشناخور، سد قره‌کهریز، کوه انگشت لیس، حسن فلک، الوند، زمیــــن های صاف و هموار، منابع آب غنی و آب‌و‌هوای مناســـب شرایط لازم طبیعی پرورش گل را نیز در خمین فراهم آورده است.

مکان‌های مقــــدس و زیارتگاه‌ها بهترین تجلی‌گاه هنر قدسی و جایگاه درخشش هنرمندان ایرانی و دست ساخته‌های آنان بــــوده است. مردمان این خطه پیش‌تر در زمان حیات امامزادگان والاترین محبت‌ها و پاس‌داشت‌های خـــــود را نثار ایشان ساخته و نسل‌های بعد به تکریم قبـــور متبرک این بزرگواران پرداخته‌اند. پیامی که یک زائر، گردشـــگر و یا یک عابر از آرامگاه‌ها و زیارتـــــگاه‌های منطقه خمین دریافت می‌کند. پیام ارزنده و سعادت آفرین ولایت آل علی (ع) است.

در شهرستان خمین و روستاهای تابعه 19 امامزاده از نوادگان ائمه اطهار وجود دارد که بسیاری از آنها دارای ارزش تاریخی زیادی می باشـــــند. از ســـــوی دیگر بافت مذهبی مردم شهرستان و ارادت آنها به خاندان باعث توجه ویژه‌ای به آنها گردیده است. مهمترین این امامزادگان عبارتند از: امامزاده ابوطالب متعلق به دوره صفویان، امامزاده محمد، امامزاده اســــماعیل روستای یوجان، امامزاده سلیـــــمان(ابوالفتوح)روســتای دهنو، امامزاده حسن روستای طیب آباد، صــــــحابی زاده محمد مالک اشتر روستای گوشه محمد مالک، امامزاده اهل بن علی روستای خشتیجان، امامزاده عبدالله روستای میشیجان، امامزاده عبدالله روستای زورقان، امامزاده خـــــــــــــدیجه خاتون روستای حشمتیه، امامزاده عبدالعلی روستای ریحان، امامزاده حلیــــــــــــــمه خاتون روستای شـــــــــهرمیزان، امامزاده عبـــــــــــدالله روستای ارجمند، امامزاده سیدعلی روستای سرطاق، امامزاده برگمن روستای کفــــسان، مردم زادگاه امام راحل (ره) سالهاست با برگزاری مراسم نخل‌گردانی در عاشــــــورای حسینی نسبت به سالار شهیدان ابراز ارادت کرده و به عزاداری می‌پردازند. شهرستان خمین با پیشینه ی تاریخی و مذهبی در برگزاری آیین نخل‌گردانی قدمتی 400 ساله دارد و جزو نقاط مطرح کــــــشور است که همه ساله این آیین سنتی و مذهبی، همزمان با مراسم عاشورای حســینی و با حضور جمع زیادی از هیئتهای مذهبی گردشگران و زائرانی از نقاط مختلف کـشور در آن به طرز باشکوهی برگزار می‌شود.

کشاورزی از زمینه‌های اصلی فعال در شــــهرستان خمین می‌باشد. که در بسیاری از موارد رتبه‌های برتر استان و کشور را به خود اختصاص داده است. بعـــــــنوان مثال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: در تولید لوبیا، شهرستان خمین با میانگین عــملکرد 2/5 تن در هکتار از 6560 هکتار تحت کــــشت رتبه دوم کشــــــــوری را به خود اختصاص داده است. در تولید پیاز با میانگین عملکرد 50 تن در هکتار از 632 هکتار تحت کشت، رتبه اول استان مرکزی را به خود اختـــــصاص داده است. در تـــــولید زعفران با میانگین عملکرد 5 کیلوگرم در هکتار و 17 هکتار تحت کشــت، رتبه اول استان مرکزی را کسب نــموده است. در تولید گوشت قرمز با تولید 4592 تن معادل 10 درصد تولید استانی رتبه ســــوم را در استان دارد. در زمینه تولید گوشت سفید با تولید بیش از 11762 تن معادل 21 درصد تولید اســـــتانی ، حائز رتبه اول در استان است. در تولید شیر با تولید 67 هزار تن معادل 22 درصـــــد تولید استانی، دارای رتبه دوم است. در تولید تخم‌مرغ با تولید 2 هزار تن معادل 10درصد تولید اســتانی، حائز رتبه سوم است. در تولید عسل با تولید 410 تن معادل 43 درصد تولید اسـتانی دارای رتبه اول استان است. در زمینه تولید ماهی قزل‌آلا و کپور تـــولیدکننده 210تن در سال است. زمین‌های صاف و هموار، منابع آب غنی و آب‌و‌هوای مناسب شـــرایط مورد نیاز پرورش گل را نیز در خمین فراهم آورده است. تولید 90 میلیون گل شاخه بریده (شامل انواع گل‌های رز ، لیلیوم ، گلایل ، میخک ، شب بو ، مـــــریم و...) در شهرستان خمین حکایت از فعالیت و پتانسیل قوی این شــهرستان در این زمینه دارد.

غالب فعالیت‌های اقتــــــــصادی ساکنـــــین خمین،کشاورزی، دامپروری و صنعت است. شـــــــــهرک صنعتی خمین دارای یک شـــــــــهرک و دو ناحیه با  امکانات آب، برق، گاز، شبکه آب‌و‌فاضلاب است و با داشتن 25 واحد فعال تخــصصی یکی از زیباترین شهرک‌های صنعتی استان مرکزی به شمار می رود. واقع بــودن در مسیر اصلی سه استان بزرگ کـــــــــــشور (اصفهان،لرستان و مرکزی)، اجرای زیرساخت‌ها، معافیت از مالیات 10 ساله، تأمین آب در کوتاه مدت و بلند مدت باعث گــردیده علی‌رغم عمر کمتر از یک دهه واحدهای تخصصی از جمله رینگ آلــومینیوم گام‌آفرین(تـولید کننده انواع رینگ چرخ  اتومبیل‌های سواری)، پارس لیزر (برش و فرم‌دهی فولاد با لیزر)، کیمیا،شیمی، آریالیف کاغذ پاسارگاد، پرشین نوین پـــرچم و... به مرحله تــــولید و بهره‌برداری برسند. از دیگر برنامه‌های در دست اجرای صنعتی در شهر خمین احداث کارخانه بـــزرگ تولید خودروی سواری سایپا، احداث کارخانه پتروشیمی احــــــداث کارخانه فنرسازی و... می‌باشد. در کنار صنعت، صنایع دستی شـــــهرستان خمین نیز حرفهای زیادی برای گفتن دارد از جمله صنایع دستی خمین  می‌توان به فرش‌های نام آشنای بند ریحان و لیلیان اشاره کرد که شــــهرت جهانی دارند. 

در زمینه گلیم گل برجسته خمین از بهترین گلیم‌های کشور می‌باشد. سوغات این شــهرستان بیشتر محــــــصولات لبنی، باغی و عسل است که علاوه بر تأمین نیاز داخلی شهر به شـــــهرها و استان‌های دیگر کشور ارائه می‌شود و حتی در مواردی صادرات این محـــصولات به خارج از کشور به ویژه کشورهای حوزه خلیج همیشه فارس انجام می گیرد.

از میان آثار تاریخی و فرهنگی شـــــهرستان خمین، بیت حضرت امام خمینی(ره) به لـــحاظ منـــحصر به فرد بودن دارای ارزش‌های تاریــــخی بـــــــسیاری است. این مجموعه، بنای تاریخی مربوط به دوره قاجاریه است که در لیست ثبت شده آثار ملی میراث فرهنگی استان مرکزی می باشد. خانه کنونی دارای برج‌های متــعدد بوده که مهمترین آنها برج‌هایی است که در قسمت جنوبی غربی و جنوب شرقی و به سمت رودخانه بوده است. محل تولد و زندگی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضــرت امام خمینی(ره) در پنج دری با ایوان و حیاط بـــــزرگ است که قسمت اندرونی را تشکیل می‌داده و الـــــحاقات دیگر نظیر کاروانسرا، انبار، آشــــــپزخانه و.... اطراف ساختمان اندرونی قرار گرفته‌اند. مجموعه عظیمی از سنگ‌نگاره‌های صـخره‌ای ما قبل تاریخ در روستاهای اطراف شهرستان خمین مـــوسوم به سنگ نگاره‌های تیمره وجود دارد. که بر اساس اظهار نظر مورخان و کارشناسان قدمـت این سنگ نگاره‌ها که در نوع خود کم‌نظیر می‌باشند.گاه به بیش از سی هزار سال می‌رسـد. عمده این نگارها عبارتند از نقش بزکوهی، حیوانات وحشی، انسان، تیر‌وکمان، کمند، مشت یا بوکس سنگی، چماق، نیزه و شمشیر. قلعه سالار محتشم در شهر خمین مربوط به دوره قاجار می‌باشد که از نظر ساخت کالبدی و معماری بسیار ارزنده می باشد. ســـــبک معماری، تزئینات و فضای داخلی، اســــــکلت ساختمانی و مصالح به کار رفته، آن را بصورت یک اثر معماری بی‌نظیر درآورده است. ساختـمان شامل چند اتاق تودرتو است که فضای داخلی، اسـکلت ساختمانی و مصالح به کار رفته، آن را بصورت یک اثر معماری بی‌نظیر درآورده است. ساختمان شامل چند اتاق تودرتو است که فضای داخلی توسط رف ها و مجسمه‌هایی تزئین شده است. نمای ساختمان به وسیله ستون‌های گچیری و سردرهای مزین شده، بســـیار جلب توجه می‌کند و از سال 1385 به عنوان موزه مردم‌شناسی خمین معرفی شده است. از دیـــگر بناهای تاریخی پل حاج مرتضی در خیابان ساحلی و تیـــــمچه توکلی که در بازار قرار دارد می‌توان نام برد.